قان تومۇردا نېمە ئۈچۈن قان داغ پارچىسى پەيدا بولۇپ قالىدۇ؟

admin

قان تومۇردىكى قان داغلىرى دېگەن زادى نېمە؟ ئۇ قانچىلىك خەتەرلىك؟ ئاۋۋال ئاددىي ئوخشىتىش قىلايلى. قان تومۇرلار خۇددى شەھەردىكى چوڭ يوللارغا ئوخشاش، بۇ «قان توشۇش ماشىنىسى»غا مەسئۇل بولۇپ، ئوكسىگېن ۋە ئوزۇقلۇق ماددىلارنى بەدەننىڭ توسۇلۇپ قالسا، يۈك ئاپتوموبىللىرى ماڭالمىسا، شەھەر پالەچ ھالەتكە چۈشۈپ قالىدۇ.

قان تومۇردىكى «ئەخلەت» بىز دەۋاتقان داغ پارچىلىرى بولۇپ، ئۇنىڭ ئىلمىي نامى «ئارتېرىيە بوتقىسىمان قېتىش داغ پارچىسى» دەپ ئاتىلىدۇ. بۇ داغلار دەسلەپتە پەقەت كىچىك مايلار يىغىلىپ قېلىپ، تامدىكى داغلارغا ئوخشاش كۆزگە چېلىقمايدۇ، لېكىن ۋاقىت ئۇزارغانسېرى ئۇلار بارغانسېرى كۆپ يىغىلىپ، ھەتتا قان تومۇرلاردا «توسۇلۇپ قالغان نوكچا» نى شەكىللەندۈرىدۇ. ئەگەر قان تومۇردا قان ئېقىمى پۈتۈنلەي توسۇلۇپ قالسا، يۈرەك مۇسكۇل تىقىلمىسى ياكى مېڭە سەكتىسى پەيدا بولىدۇ.

نېمە ئۈچۈن قان تومۇردا قان داغ پارچىسى ئۆسۈپ قالىدۇ؟ 3 ئاساسلىق سەۋەبتىن ھوشيار بولۇش كېرەك:

1.قان تومۇرلاردا ماي يىغىلىپ قېلىش. بەزىلەر قان تومۇر داغلىرىنى «يېيىشتىن كېلىپ چىققان كېسەل» دېيىشىدۇ، بۇنىڭ بەلگىلىك ئاساسى بار. يېمەكلىك تەركىبىدىكى ياغ، خولېستېرىن، بولۇپمۇ تۆۋەن زىچلىقتىكى ياغ ئاقسىلى خولېستېرولى (قىسقارتىلىپ « ناچار خولېستېرىن » دېيىلىدۇ) خۇددى ماي داغلىرىغا ئوخشاش كۆپ بولۇپ كەتسە، قان تومۇر دىۋارىغا «چاپلىشىپ» قالىدۇ.

ناچار خولېستېرىن «ماي» بولۇپ، ئەگەر ئۇ ئۇزاق مۇددەت قان تومۇر دىۋارىغا يىغىلىپ قالسا، ئىممۇنىتېت ھۈجەيرىلىرى بۇ «ئەخلەت»لەرنى تازىلاشقا ئۇرۇنىدۇ، لېكىن پاكىز تازىلىيالمىسا ئەكسىچە تېخىمۇ كۆپ «ئەخلەت»لەرنى شەكىللەندۈرىدۇ، شۇنىڭ بىلەن ۋاقىت ئۇزارغانسېرى، داغ پارچىلىرى پەيدا بولدى.

ئالدىنى ئېلىش ئۈچۈن:يۇقىرى مايلىق يېمەكلىكلەر (مەسىلەن، ھايۋانات مېيى، مايدا پىشۇرۇلغان يېمەكلىكلەر)نى ئاز يېيىش، يېمەكلىك تالاسى مول بولغان يېمەكلىكلەر (مەسىلەن، سۇلۇ، كۆكتات)نى كۆپرەك يېيىش كېرەك. ئومۇمىي خولېستېرىن سەۋىيەسىنى، بولۇپمۇ «ناچار خولېستېرىن»نىڭ مىقدارىنى كونترول قىلىش قان تومۇرلارنى قوغداشنىڭ تۇنجى قەدىمى.

2. يۇقىرى قان بېسىم:قان تومۇرلارنىڭ «بېسىم قازان»ىدىكى قان بېسىمى يۇقىرىلىسا، قان تومۇر دىۋارى خۇددى يۇقىرى بېسىم داۋاملىشىۋاتقان سۇ تۇرۇبىسىغا ئوخشايدۇ، ۋاقىت ئۇزارغانسېرى، سىرتقى يۈزى يىرىكلىشىپ كېتىدۇ، ھەتتا يېرىلىپ كېتىدۇ. بۇ «يېرىق» دەل داغلارنىڭ ئىللىق ماكانىغا ئايلىنىدۇ.

ئويلاپ باقايلى، بىر كونا سۇ تۇرۇبىسى ئۇزاق مۇددەت يۇقىرى سۇ بېسىمىغا بەرداشلىق بېرىپ كەلسە، ئىچكى دىۋارى داتلىشىپ كېتىدۇ، قان تومۇرلارمۇ شۇنداق. يۇقىرى قان بېسىمنىڭ قان تومۇرلارغا بولغان ئۇزاق مۇددەتلىك زىيىنى خولېستېرىن، قان پىلاستىنكىسى قاتارلىق ماددىلارنى قان تومۇر دىۋارىغا تېخىمۇ ئاسان ئورۇنلاشتۇرۇپ، داغ پارچىسىنىڭ شەكىللىنىشىنى تېزلىتىدۇ.

قانداق ئالدىنى ئېلىش:قان بېسىمىنىڭ مۇقىملىقىنى ساقلاش مۇھىم ھالقا. تۇزغا چەكلىمە قويۇش، بەدەن ئېغىرلىقىنى كونترول قىلىش، مۇۋاپىق ھەرىكەت قىلىش، كەيپىياتنىڭ يۇقىرى-تۆۋەن بولۇپ كېتىشىدىن ساقلىنىش كېرەك. ئەگەر قان بېسىمى ئۆرلەپ كەتكەن بولسا، دوختۇرنىڭ كۆرسەتمىسى بويىچە دورا ئىچىش، ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن دورىنى توختاتماسلىق كېرەك.

3. ياللۇغلىنىش رېئاكسىيەسى: نۇرغۇن كىشىلەر ئارتېرىيە قېتىشىشنىڭ ماينىڭ يىغىلىپ قېلىش مەسىلىسى بولۇپلا قالماي، بەلكى ماھىيەتتە بىر خىل سوزۇلما خاراكتېرلىك ياللۇغ ئىكەنلىكىنى بىلمەيدۇ. داغنىڭ شەكىللىنىش جەريانى خۇددى قان تومۇردا يۈز بەرگەن «ئاستا خاراكتېرلىك ئوت ئاپىتى»گە ئوخشايدۇ.

ياللۇغلىنىش بەدەننىڭ ئۆزىنى قوغداش مېخانىزمى، لېكىن ئۇزاق مۇددەت مەۋجۇت بولۇپ تۇرسا، بىر خىل بۇزغۇنچىلىق كۈچىگە ئايلىنىدۇ. مەسىلەن، تاماكا چېكىش قان تومۇر ئىچكى پەردىسىنى زەخىملەندۈرۈپ، ياللۇغلىنىش رېئاكسىيەسىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ، دىيابېت بىمارلىرىنىڭ يۇقىرى قان شېكىرى مۇھىتىمۇ قان تومۇر دىۋارىنى ئاجىزلاشتۇرۇپ، ياللۇغلىنىش خەۋپىنى ئاشۇرۇۋېتىدۇ.

قانداق ئالدىنى ئېلىش:تاماكا چېكىشنى توختىتىش، ئىككىلەمچى تاماكىنى تاشلاش، شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا قان شېكىرىنىڭ مۇقىملىقىنى ساقلاش كېرەك. دىيابېت كېسىلى بولمىسىمۇ، تاتلىق يېمەكلىكلەرنىڭ قوبۇل قىلىنىشىنى كونترول قىلىش، قان شېكىرىنىڭ چوڭ كۆلەمدە داۋالغۇشىدىن ساقلىنىش ئىنتايىن مۇھىم.

قان تومۇر داغلىرى «ئۈن-تىنسىز» بولسىمۇ، لېكىن نۇرغۇن كىشىلەر قان تومۇر داغلىرى پەيدا بولسا، ئەسلىگە كەلتۈرگىلى بولامدۇ-يوق، دەپ ئەندىشە قىلىدۇ؟ ئەمەلىيەتتە ئۇنداق ئەمەس. ئىلمىي تەتقىقاتلاردىن مەلۇم بولۇشىچە، دەسلەپكى مەزگىلدىكى يۇمشاق داغ پارچىلىرى «تۇراقلىق»، ھەتتا «كىچىكلىگەن» بولۇشى مۇمكىن ئىكەن. مۇھىمى بالدۇر بايقاش، بالدۇر ئارىلىشىش.

ساغلام يېمەك-ئىچمەك:تەركىبىدە تويۇنمىغان ياغ كىسلاتاسى مول بولغان يېمەكلىكلەر (مەسىلەن، چوڭقۇر دېڭىز بېلىقى، قاتتىق پوستلۇق مېۋە)نى كۆپرەك يەپ، تەتۈر تىپلىق ياغ كىسلاتاسىنىڭ قوبۇل قىلىنىشىنى ئازايتىش كېرەك (مەسىلەن، سۈنئىي قايماق، تورت).

ھەرىكەت قىلىشتا چىڭ تۇرۇش:قانۇنىيەتلىك ھالدا ئوتتۇراھال سىجىللىقتىكى ھەرىكەت (مەسىلەن، تېز مېڭىش، سۇ ئۈزۈش) ئارقىلىق، «ياخشى خولېستېرىن» سەۋىيەسىنى ئۆستۈرۈپ، قان تومۇرلاردىكى «ئەخلەت»لەرنى تازىلاشقا ياردەم بەرگىلى بولىدۇ.

قەرەللىك سالامەتلىك تەكشۈرتۈش:بولۇپمۇ 40 ياشتىن ئاشقاندىن كېيىن، قاندىكى ماي، قان بېسىمى، قان شېكىرىنى قەرەللىك تەكشۈرتۈپ تۇرۇش ھەمدە بويۇن ئارتېرىيەسىنى ئۇلترا ئاۋاز دولقۇنىدا تەكشۈرۈش كېرەك.

خۇلاسە: قولىڭىزدىكى قان تومۇر داغلىرىنىڭ شەكىللىنىشى بىر مىنۇتلۇق ئىش ئەمەس، بەلكى تۇرمۇش ئۇسۇلىنىڭ ئۇزۇن مۇددەتلىك ئادىتىنىڭ جۇغلانمىسى. ھەر بىر كاپام يېمەكلىك، ھەر بىر قېتىملىق ھەرىكەت، ھەر بىر قېتىملىق سالامەتلىككە دىققەت قىلىش سىزنىڭ قان تومۇرىڭىزنىڭ «قوغدىغۇچىسى» بولۇپ قالىدۇ.

ئېسىڭىزدە بولسۇن، قان تومۇرلارنىڭ ساغلاملىقى تەقدىرگە باغلىق ئەمەس، بەلكى ئۆز قولىمىزدا. ھەر بىر ئادەمنىڭ بۈگۈندىن باشلاپ قان تومۇرلارغا كۆپرەك كۆڭۈل بۆلۈپ، كېسەلدىن يىراق تۇرۇشىنى ئۈمىد قىلىمەن. نېمىلا دېگەن بىلەن ساغلام قان تومۇر ئۇزۇن ئۆمۈر كۆرۈشنىڭ ئاساسى.