1. ئىسسىقى ئېشىپ كېتىش دېگەن نېمە؟ ئەمەلىيەتتە، ئىسسىقى ئېشىپ كېتىش ئۇقۇمى ئەنئەنىۋى جۇڭيى تېبابىتىنىڭ بەدەن ۋە كېسەللىك قارىشىدىن كەلگەن، ھازىر نۇرغۇن ئالىملار ئىسسىقى ئېشىپ كېتىشنىڭ مېخانىزمى ۋە سەۋەبىنى تەتقىق قىلىۋاتىدۇ، لېكىن نۆۋەتتە يەنىلا بىرلىككە كەلگەن يەكۈن يوق، شۇڭا مېدىتسىنادا، سىستېمىدا مۇناسىپ كېسەللىك نامى يوق، ئوبيېكتىپ، فىزىكىلىق، خىمىيەلىك تەكشۈرۈش كۆرسەتكۈچىمۇ يوق. 
2. بۇ يېمەكلىكلەر «ئىسسىقنى ئاشۇرىۋېتەمدۇ»؟ 1) ئاپېلسىن نۇرغۇن كىشىلەر ئاپېلسىن يېگەندىن كېيىن گېلى قۇرۇپ بىئارام بولۇش، ھەتتا بۇرنى قاناش قاتارلىق ئالامەتلەر كۆرۈلۈپ، «ئىسسىقى ئېشىپ كېتىش»نى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ. ئەمەلىيەتتە، بۇ ئاپلېسىننىڭ قەنت مىقدارىنىڭ يۇقىرىلىقىدىن كېلىپ چىققان. ئاپېلسىننىڭ قەنت مىقدارى يۇقىرى بولغاچقا، بەزى جىددىي خاراكتېرلىك ياللۇغلىنىش رېئاكسىيەلىرىنى قوزغىتىشى مۇمكىن، شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، قەنتنى زىيادە كۆپ قوبۇل قىلىۋالغاندا، گال قۇرغاقلىشىپ كېتىدۇ. شۇڭا، ئاپېلسىن ناھايىتى يېيىشلىك بولسىمۇ، ئەمما بىر قېتىمدىلا بەك كۆپ يەۋالماسلىق كېرەك. 2) گازىر چېقىش گازىر يىغىلىشتا دائىم ئۇچرايدىغان ئۇششاق-چۈششەك يېمەكلىك، لېكىن نۇرغۇن كىشىلەر گازىرنى يەپ بولغاندىن كېيىن ئەتىسى جاۋغىيى كۆپۈكلىشىپ قالىدۇ. بۇ ئەمەلىيەتتە ئاساسلىقى گازىرنىڭ بەك قۇرغاق، بەك تۇزلۇق بولۇپ كەتكەنلىكىدىن بولىدۇ. بىر تەرەپتىن، گازىر تاۋۇزى ناھايىتى قۇرغاق، يەنە كېلىپ ھازىر نۇرغۇن بازارلاردا سېتىلىۋاتقان گازىر تاۋۇزىنىڭ پوستىدا ئازراق تۇز بار، گازىرنى چاقسىلا، ئاغزىغا، ئېغىزىغا ئاندىن شور بولۇپ كېتىدۇ، ئاغزى قۇرۇپ كېتىدۇ. گازىر مېغىزى بىر قەدەر قوپال بولۇپ، ئاسانلا ئېغىزنى زەخىملەندۈرىدۇ، بۇنىڭ بىلەن ئاسانلا ياللۇغ كېلىپ چىقىدۇ، ھەتتا جاۋىغاي كۆپۈكچىسى پەيدا بولۇپ، كىشىلەر دائىم دەيدىغان «ئىسسىقى ئېشىپ كېتىش»كە ئايلىنىدۇ. 3) قاتتىق پوستلۇق مېۋە ھەممەيلەن قاتتىق پوستلۇق مېۋىلەرنى ساغلام دەيدۇ، ھازىر ھېيت-بايراملاردا نۇرغۇن كىشىلەر ئۆيىگە ئازراق قاتتىق پوستلۇق مېۋە سېتىۋالىدۇ. لېكىن بەزى كىشىلەر قاتتىق پوستلۇق مېۋە يېگەندىن كېيىن گېلى ئاغرىغاندەك، ھەتتا يات ماددا باردەك ھېس قىلىدۇ. بۇ بەلكىم زىيادە سەزگۈرلۈك بولۇشى مۇمكىن، بەلكىم قاتتىق پوستلۇق مېۋىلەر بەك قۇرغاق، بەك تۇزلۇق بولۇپ كەتكەنلىكتىن بولۇشى مۇمكىن. يەنە بىر تەرەپتىن، قاتتىق پوستلۇق مېۋىلەرنىڭ ھەممىسى يۇقىرى تېمپېراتۇرىدا قاقلاش ئارقىلىق ياسىلىدۇ، سۇ تەركىبى ناھايىتى ئاز، نۇرغۇن تەملىك قاتتىق پوستلۇق مېۋىلەرگە يەنە تۇز، مۇچ قاتارلىق تەم تەڭشىگۈچ قوشۇلىدۇ، ئەگەر بىر قېتىمدا كۆپ يېسە ئاسانلا لىمفا سۈزگۈچ كۆپۈكچىسى ئۆسۈپ قېلىپ، يۇتقاندا يات ماددا سېزىمى پەيدا بولىدۇ، نۇرغۇن كىشىلەر بۇنى «ئىسسىقى ئېشىپ كېتىش» دەپ قارايدۇ. 4) لىجى نۇرغۇن كىشىلەر لىجى يەپ بولغاندىن كېيىن باش قېيىش، چارچاش، يۈرەك سېلىش قاتارلىق قان شېكىرى تۆۋەنلەش ئالامەتلىرى كۆرۈلىدۇ، بەزىلەر بۇنى ئىسسىقى ئېشىپ كېتىش دەپ قارايدۇ. بۇ خىل ئەھۋالنىڭ كېلىپ چىقىشىدىكى سەۋەب، ئاساسلىقى لىجىنىڭ تاتلىق تەمى ئاساسلىقى مېۋە شېكىرىدىن كېلىدۇ، ئاچ قورساق ياكى قىسقا ۋاقىت ئىچىدە كۆپ مىقداردا مېۋە شېكىرى قوبۇل قىلغاندا، بەدىنىمىز ئېھتىياجلىق بولغان گلۇكوزىغا ئايلىنالمايدۇ. يېڭى ئېچىتىلغان شېكەر يەنە ئىنسۇلىننىڭ ئاجرىلىشىنى غىدىقلاپ تۆۋەنلىتىدۇ، شۇڭا «قان شېكىرى تۆۋەنلەپ كېتىش» ئالامەتلىرى كۆرۈلىدۇ. 5) گۆش نۇرغۇن كىشىلەر گۆشنى كۆپ يېگەندىن كېيىن ئىسسىپ كەتكەندەك ھېس قىلىدۇ، چۈنكى گۆشنىڭ «ئىسسىقلىق تەسىرى» تېخىمۇ كۈچلۈك بولۇپ، ھاسىل قىلىدىغان ئىسسىقلىق مىقدارى تېخىمۇ يۇقىرى بولىدۇ. چۈنكى گۆشتە ئاقسىل مول بولۇپ، ئاقسىل ھەزىم قىلىنىپ، سۈمۈرۈلگەندە كۆپ مىقداردا سۇ خورايدۇ، شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، يۇقىرى ئاقسىللىق يېمەك-ئىچمەك بەدەننىڭ ئىسسىقلىق تارقىتىشىنى ئاشۇرۇۋېتىدۇ. ئوخشاش بولمىغان تۈردىكى گۆشلەرنى ئىستېمال قىلغاندا، ئادەم بەدىنى ئوخشاشلا ئىسسىقلىق پەيدا قىلىدۇ، لېكىن ئۇلارنىڭ ئىسسىقلىق ھاسىل قىلىش جەھەتتىكى پەرق دەرىجىسى گۆش تەركىبىدىكى ئاقسىلغا باغلىق بولىدۇ. بۇمۇ بەزى كىشىلەرنىڭ قوي گۆشى يېگەندىن كېيىن ئاسانلا ئىسسىقى ئېشىپ كېتىش، قەۋزىيەت قاتارلىق «ئىسسىقى ئېشىپ كېتىش» ئالامەتلىرىنىڭ پەيدا بولۇشىدىكى سەۋەبلەرنىڭ بىرى. 6) تاتلىق ئىچىملىك ئىچىش، تاتلىق-تۈرۈم يېيىش نۇرغۇن كىشىلەر تاتلىق ئىچىملىك ئىچكەندىن كېيىن ياكى تاتلىق يېمەكلىك يېگەندىن كېيىن دانىخورەك چىقىدۇ، بۇنى «ئىسسىقى ئېشىپ كېتىش» دەپ قارايدۇ. ئەمەلىيەتتە، بۇ شېكەرنىڭ قوبۇل قىلىنىشى بەك كۆپ بولۇپ كەتكەنلىكىدىن بولىدۇ. ئەرلىك ھورمۇن سەۋىيەسى بىلەن قان شېكىرى سەۋىيەسى ئوڭ تاناسىپ بولىدۇ، تېرە مېيىنىڭ ئاجرىلىپ چىقىشى ئەرلىك ھورمۇننىڭ كونتروللۇقىدا بولىدۇ، شۇڭا قان شېكىرىنىڭ يۈكى ئېشىپ كەتكەن يېمەك-ئىچمەكلەر دانىخورەكنىڭ ئۆسۈشىنى ئېغىرلاشتۇرۇۋېتىدۇ. 
3. «ئىسسىقى ئېشىپ كېتىش»نىڭ قانداق ئالدىنى ئېلىش كېرەك؟ 1051 نەپەر ئالىي مەكتەپ ئوقۇغۇچىسىنى تەكشۈرۈش نەتىجىسىدە كۆرسىتىلىشىچە، دائىم تۈنەش (% 61.4)، ئاچچىق يېمەكلىككە خۇمار بولۇش (% 59.1)، بېسىم ئېغىر (% 55.2) بولغان ئوقۇغۇچىلاردا ئاسانلا «ئىسسىقى ئېشىپ كېتىش» ئالامەتلىرى كۆرۈلىدۇ، ئاسان ئاچچىقلىنىش ۋە «ئىسسىقى ئېشىپ كېتىش»نىڭ كۆپ كۆرۈلىدىغان ئىپادىلىرى بولسا ئېغىز قۇرۇش (% 50.7)، كالپۇك يارىسى (% 49.6)، «ئۇيقۇسىزلىق» (%40.6) قاتارلىقلار. 1) ئامال بار مايسىز، سۇيۇق تاماقلارنى يېيىش كېرەك يېمەك-ئىچمەكنىڭ مايسىز بولۇشىنى ئىمكانقەدەر ساقلاش، قارىغۇلارچە كۈچلۈك تەملىكنى تاللىماسلىق كېرەك. 2) مۇۋاپىق مىقداردا يېيىش، ھەددىدىن زىيادە كۆپ يېمەسلىك كېرەك يېمەك-ئىچمەكنىڭ مۇۋاپىق بولۇشىغا دىققەت قىلىش، ھەددىدىن زىيادە كۆپ يېمەسلىك كېرەك، مەسىلەن، گازىر، قاتتىق پوستلۇق مېۋىلەر؛ گۆش يېيىش، ھاراق ئىچىشتە مىقدارىنى كونترول قىلىش كېرەك. يەنە مېۋە گەرچە ساغلام بولسىمۇ، لېكىن قەنت مىقدارى كۆپ، كۆپ يېسە ياخشى بولمايدۇ. 3) سۇنى كۆپ ئىچىش كېرەك سۇ ۋاقتىدا تولۇقلانمىسا، بەدەندىكى ماددا ئالماشتۇرۇش تەسىرگە ئۇچراپ، تەبئىيلا سۇنى كۆپ ئىچىش كېرەكلىكىنى ئەسكەرتىدۇ. بۇ ۋاقىتتا ساپ سۇ ئىچىش، قەنتلىك ئىچىملىكنى رەت قىلىش كېرەك، تاتلىق ئىچكۈسى بارلار قەنت ئورنىدا ئىشلىتىدىغان ئىچىملىكنى تاللىسا بولىدۇ. 4) ئاز تۈنەش ياخشى ئارام ئالمىغاندا، بەدەندە ئاسانلا «ئىسسىقى ئېشىپ كېتىش» قاتارلىق مەسىلىلەر كۆرۈلىدۇ. يەنىلا ئامال بار ئۆزىڭىزنى ياخشى ئارام ئالدۇرۇڭ، تۈنىمەسلىك ئىمكانىيىتى بولسا تۈنىمەڭ.
| 
ۋاقتى: 2025-4-11 17:52:52
ساقلاش