ياڭاق كۆپ ئۇچرايدىغان قاتتىق پوستلۇق مېۋە بولۇپ، ئوزۇقلۇق قىممىتى ناھايىتى يۇقىرى، لېكىن يەنە بەزى مەسىلىلەرمۇ مەۋجۇت. بۇ بىر قەدەر يۇقىرى بولۇپ، قىسمەن ئائىلىلەرگە ئىقتىسادىي بېسىم پەيدا قىلىشى مۇمكىن. ئۇنىڭدىن باشقا، ياڭاقنىڭ پوستى قاتتىق بولۇپ، سىرتقى كۆرۈنۈشىدىن ئىچكى قىسمىدىكى مېۋىسىنىڭ ياخشى-يامانلىقىغا ھۆكۈم قىلىش تەس، بەزىدە ئۇنى ئاچقاندىن كېيىن ياڭاق مېغىزىنىڭ سۈپىتى ئۆزگىرىپ كەتكەنلىكىنى بايقىغىلى بولىدۇ. بىر قىسىم ياشانغانلارنىڭ تېجەشلىك بولۇش ئادىتى بولغاچقا، سۈپىتى ئۆزگەرگەن ياڭاقنى تاشلىۋېتىشكە كۆزى قىيماي داۋاملىق ئىستېمال قىلىدۇ، بۇ خىل قىلمىش سالامەتلىككە زور يوشۇرۇن خەۋپ ئېلىپ كېلىدۇ. سۈپىتى ئۆزگەرگەن ياڭاق مېغىزىدا ئافلاتوكسىن بولۇشى مۇمكىن، بۇ زەھىرى ئىنتايىن كۈچلۈك ماددا بولۇپ، زەھىرى مەرگىمۇشتىن خېلىلا ئېشىپ كېتىدۇ، ئۇزۇن مۇددەت ئىستېمال قىلغاندا راك پەيدا قىلىش خەۋپى بار. شۇڭا ياڭاق مېغىزىنىڭ كۆكىرىپ قالغانلىقىنى بايقىغان ھامان كەسكىن تاشلىۋېتىش كېرەك. قاندىكى ماي مىقدارى يۇقىرى كىشىلەر ياڭاق ئىستېمال قىلغاندا تېخىمۇ ئېھتىيات قىلىشى كېرەك. گەرچە ياڭاقنىڭ ئوزۇقلۇق تەركىبى مول بولسىمۇ، لېكىن ئۇنىڭ تەركىبىدە مەلۇم مىقداردا ماي بار. ياشانغانلار كۈتۈنۈشتىكى ئاساسلىق توپ بولۇپ، نۇرغۇن كىشىلەر ياشىنىپ قالغاندىن كېيىن يېمەك-ئىچمەك ئارقىلىق كۈتۈنۈشكە ئەھمىيەت بېرىشكە باشلايدۇ، ياڭاق ئۇلار دائىم سېتىۋالىدىغان يېمەكلىكلەرنىڭ بىرى، ھەتتا بەزىلەر ئۇنى كۈندىلىك ئۇششاق-چۈششەك يېمەكلىك ئورنىدا ئىستېمال قىلىدۇ. ئەمما، ياشانغانلار ياڭاق يېگەندە ئالاھىدە دىققەت قىلىشى كېرەك، چۈنكى ئۇنىڭ تەركىبىدىكى ياغ مىقدارى قاندىكى ماي مىقدارى يۇقىرى كىشىلەرگە ناچار تەسىر كۆرسىتىشى مۇمكىن. ياڭاقنى كۆپ ئىستېمال قىلىش سەۋەبىدىن قاندىكى ماي مىقدارى بىنورمال بولغان ياشانغانلار كۆپ ئۇچرىمايدۇ. ئۇنداقتا، قاندىكى ماي مىقدارى يۇقىرى كىشىلەر ياڭاق يېسە بولمامدۇ؟ قاندىكى ماي مىقدارى ئېشىپ كەتكەن ياشانغانلارمۇ ياڭاقنى مۇۋاپىق مىقداردا ئىستېمال قىلسا بولىدۇ. بىرىنچى، ئىستېمال مىقدارىنى كونترول قىلىش كېرەك. ھەر بىر ئادەمنىڭ ھەر كۈنلۈك قاتتىق پوستلۇق مېۋىنىڭ قوبۇل قىلىنىش مىقدارى 70 گرامدىن ئېشىپ كەتمەسلىكى، ياڭاق مېغىزىغا سۇندۇرۇپ ھېسابلىغاندا، ھەر كۈنى ئىككى تالدىن ئېشىپ كەتمەسلىكى كېرەك. بۇ خىل قوبۇل قىلىش مىقدارى ئاستىدا، ياڭاق بەدەنگە پايدىلىق بولۇپ، قاندىكى ماي مىقدارى يۇقىرى ياشانغانلارغىمۇ بەلگىلىك دەرىجىدە ياخشىلاش رولىنى ئوينايدۇ. ئەمما بۇ مىقداردىن ئېشىپ كەتسە، ياڭاقنىڭ قاندىكى مايغا بولغان تەسىرى پايدىسىز بولۇپ، يەنە ئۈچەي يولى بىئارام بولۇش قاتارلىق مەسىلىلەرنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن. ئىككىنچىدىن، مۇۋاپىق ئىستېمال ۋاقتىنى تاللاش كېرەك. ياشانغانلار ئەتىگەندە ياكى چۈشتىن كېيىن ياڭاق يېسە بولىدۇ، بۇنداق بولغاندا ئوزۇقلۇقنىڭ سۈمۈرۈلۈشىگە تېخىمۇ پايدىلىق بولىدۇ، ئۇنىڭ ئۈستىگە ھەزىم قىلىش سىستېمىسىنىڭ يۈكىنى يېنىكلەتكىلى بولىدۇ، ئۇيقۇ سۈپىتىگە تەسىر يېتىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئۈچۈن، كەچتە ئىستېمال قىلىشتىن ساقلىنىش كېرەك. ئۈچىنچى، يېمەكلىكنى ماسلاشتۇرۇشقا دىققەت قىلىش كېرەك. ياشانغانلار ياڭاق يېگەندە، تەركىبىدە سېللۇلوزا مول بولغان مېۋە-چېۋە، كۆكتات قاتارلىق يېمەكلىكلەرنى يېسە بولىدۇ. بۇنداق بولغاندا، تويۇنۇش تۇيغۇسىنى ئاشۇرۇپلا قالماي، يەنە قاندىكى ماي سەۋىيەسىنى تۆۋەنلىتىشكە پايدىلىق بولۇپ، ياڭاقنىڭ ئوزۇقلۇق قىممىتىنى ئەڭ زور دەرىجىدە جارى قىلدۇرىدۇ، شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا ئۇنىڭ قاندىكى ياغقا بولغان سەلبىي تەسىرىنى تۆۋەنلىتىدۇ. ياڭاقتىن باشقا، قاندىكى ماي مىقدارى يۇقىرى كىشىلەر ئۈچۈن ئېيتقاندا، يەنە بەزى قاتتىق پوستلۇق مېۋىلەرنى ئامال بار يېيىشتىن ساقلىنىش كېرەك. كاشتان مۇشۇلارنىڭ بىرى، ئۇ ئېلىمىزنىڭ شىمالىدىكى رايونلاردا كەڭ ئالقىشقا ئېرىشكەن، جەنۇبىي قىسمىدىمۇ بەلگىلىك بازىرى بار. كاشتان تەملىك ھەم تاتلىق، ئەمما تەركىبىدە كۆپ مىقداردا كراخمال بولغاچقا، ئىستېمال قىلغاندىن كېيىن كۆپ مىقداردا كاربون-سۇ بىرىكمىلىرىنى قوبۇل قىلغانغا باراۋەر كېلىدۇ. ياشانغانلارنىڭ ھەزىم قىلىش سىستېمىسى نىسبەتەن ئاجىز بولۇپ، بۇ كىراخمالنى تېز ھەزىم قىلالمايدۇ، ئاسانلا ھەزىم قىلىش ناچارلىشىش ۋە ئاشقازان كۆپۈشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ. ياشلارغا نىسبەتەن ئېيتقاندا، بۇ خىل ئەھۋال ئانچە ئېغىر بولماسلىقى مۇمكىن، لېكىن قاندىكى ماي مىقدارى يۇقىرى كىشىلەر توپىغا نىسبەتەن ئېيتقاندا، بەدەننىڭ يۈكىنى ئېغىرلاشتۇرۇۋېتىدۇ. بۇلاردىن باشقا، كاشتاننىڭ تاتلىق دەرىجىسى يۇقىرىراق بولۇپ، كراخمال گلۇكوزىغا ئايلانغاندىن كېيىن، قاندىكى ماي سەۋىيىسىگە يەنىمۇ ئىلگىرىلەپ تەسىر يەتكۈزۈشى مۇمكىن. شۇڭا، قاندىكى ماي مىقدارى يۇقىرى ياشانغانلار كاشتان ئىستېمال قىلغاندا ئېھتىيات قىلىشى كېرەك. مۇقاتىل بولسا قاندىكى ماي مىقدارى يۇقىرى كىشىلەر ئېھتىيات بىلەن تاللاشقا تېگىشلىك قاتتىق پوستلۇق مېۋە. مۇقاتىل تەركىبىدە ياغ مىقدارى بىر قەدەر يۇقىرى بولۇپ، ئۇزاق مۇددەت ئىستېمال قىلغاندا قاندىكى ماينىڭ ئۆرلەپ كېتىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ. ئۇنىڭ ئۈستىگە، مۇقاتىل تەركىبىدە ناترىي مىقدارىمۇ يۇقىرى بولۇپ، زىيادە كۆپ ئىستېمال قىلىنسا، يۈرەك قان تومۇر ساغلاملىقىغا تەھدىت ئېلىپ كېلىشى مۇمكىن. ھاۋاي مېۋىسى «قاتتىق پوستلۇق مېۋىدىكى ئىسسىقلىق مىقدارى شاھى» دەپ ئاتىلىدۇ، ئۇنىڭ ئىسسىقلىق مىقدارى ۋە ماي مىقدارى ئىنتايىن يۇقىرى. ئادەتتىكى كىشىلەرگە نىسبەتەن ئېيتقاندا، زىيادە كۆپ ئىستېمال قىلىش بەدەن ئېغىرلىقىنىڭ ئېشىپ كېتىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ، قاندىكى ماي مىقدارى يۇقىرى كىشىلەر توپىغا نىسبەتەن ئېيتقاندا، ھاۋاي مېۋىسىنىڭ يۇقىرى ياغ ئالاھىدىلىكىدىن تېخىمۇ ھوشيار بولۇش كېرەك. قاندىكى ماي مىقدارى يۇقىرى كىشىلەر ئەسلىدىنلا يۈرەك قان تومۇر كېسەللىكلىرىگە ئاسان گىرىپتار بولىدۇ، ئەگەر ھاۋاي مېۋىسىنى كۆپ مىقداردا ئىستېمال قىلسا، ئاقىۋىتىنى تەسەۋۋۇر قىلغىلى بولمايدۇ. قاندىكى ماي مىقدارى يۇقىرى بولۇش مەسىلىسىگە قارىتا، بىز بەزى تەدبىرلەرنى قوللىنىپ كونترول قىلالايمىز ۋە باشقۇرالايمىز. چېنىقىشنى داۋاملاشتۇرۇش بىر خىل ئۈنۈملۈك ئۇسۇل. گەرچە قاندىكى ماي مىقدارى يۇقىرى بولۇش ئەھۋالىنى ئۈزۈل-كېسىل تۈزەش تەس بولسىمۇ، لېكىن مۇۋاپىق ھەرىكەت قىلىش ئارقىلىق قان تومۇرلارنىڭ ئېلاستىكلىقى ۋە مېتابولىزم ئىقتىدارىنى كۈچەيتىپ، بەدەننىڭ ئومۇمىي مېتابولىزم سەۋىيەسىنى ئۆستۈرۈپ، قاندىكى ماي قىممىتىنى تۆۋەنلەتكىلى بولىدۇ. قاندىكى ماينى مۇۋەپپەقىيەتلىك كونترول قىلغان نۇرغۇن كىشىلەر قانۇنىيەتلىك چېنىقىش ئادىتىنى ساقلاپ قالىدۇ، بەزى ياشانغانلار چېنىقىشنى داۋاملاشتۇرۇش ئارقىلىق، قاندىكى ماي سەۋىيەسى ھەتتا ياشلارنىڭكىدىنمۇ كۆڭۈلدىكىدەك بولىدۇ. ياشانغانلار بىر قىسىم يەڭگىل ھەرىكەتلەرنى تاللىسا بولىدۇ، مەسىلەن، سەيلە قىلىش، تەيجى گۇمپىسى قاتارلىقلار؛ ياشلار يۇقىرى سىجىللىقتىكى ھەرىكەتلەرنى تاللىسا بولىدۇ، مەسىلەن، يۈگۈرۈش، سۇ ئۈزۈش قاتارلىقلار. لېكىن مەيلى قانداق ھەرىكەتنى تاللاشتىن قەتئىينەزەر، ئىزچىل داۋاملاشتۇرغاندىلا ئاندىن ياخشى ئۈنۈمگە ئېرىشكىلى بولىدۇ. قاتتىق پوستلۇق مېۋىلەرنى تاللاشتا، ئەگەر قاندىكى ماي مىقدارى يۇقىرى بولسا، خاسىڭ تاللاشنى ئويلىشىپ باقسا بولىدۇ. خاسىڭ بىر خىل كۆپ ئۇچرايدىغان قاتتىق پوستلۇق مېۋە بولۇپ، باھاسى نىسبەتەن تۆۋەن، قەنت مىقدارى تۆۋەن، يۈرەك قان تومۇر كېسەللىكلىرىگە گىرىپتار بولۇش خەۋپىنى ئۈنۈملۈك تۆۋەنلىتىدۇ. بىراق، باشقا قاتتىق پوستلۇق مېۋىلەرگە ئوخشاش، خاسىڭنى مۇۋاپىق ئىستېمال قىلىش كېرەك، زىيادە كۆپ ئىستېمال قىلىشمۇ ئوخشاشلا بەدەنگە پايدىسىز تەسىرلەرنى ئېلىپ كېلىدۇ قانۇنىيەتلىك دەم ئېلىش تەن ساغلاملىقىنى قوغداشتا ئىنتايىن مۇھىم. ياخشى ئۇيقۇ بەدەننىڭ ئۆزىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈشنىڭ مۇھىم يولى، يەنە بەدەننىڭ ئىممۇنىتېت كۈچىنى ئۈنۈملۈك ئاشۇرغىلى بولىدۇ. يېتەرلىك ئۇيقۇ بەدەننىڭ ئەسلىگە كېلىشى ۋە ئەسلىگە كېلىشىدە زور ئەھمىيەتكە ئىگە بولۇپلا قالماي، يەنە ئادەم بەدىنىنىڭ بىيولوگىيەلىك سائىتىنى تەڭشەپ، بەدەننىڭ تۈرلۈك فىزىيولوگىيەلىك ئىقتىدارلىرىنى نىسبەتەن مۇقىم ھالەتتە ساقلايدۇ. بۇ بەدەننىڭ ماددا ئالمىشىشىنى ساقلاش، ھەزىم قىلىش ئىقتىدارى قاتارلىقلاردا مۇھىم رول ئوينايدۇ. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، ئېلېكتىرونلۇق ئۈسكۈنىلەرنى ئۇخلاشتىن بۇرۇن ئىشلىتىش ۋاقتىنى ئىمكانقەدەر ئازايتىش كېرەك، چۈنكى ئۇخلاشتىن بۇرۇن چىقارغان كۆك نۇر ئۇيقۇ سۈپىتىگە تەسىر كۆرسىتىدۇ. قىسقىسى، ساغلاملىقنى قوغلىشىش جەريانىدا، بىز يېمەك-ئىچمەكنى مۇۋاپىق تاللاشقا ئەھمىيەت بېرىشىمىز كېرەك، بولۇپمۇ قاندىكى ماي مىقدارى يۇقىرى كىشىلەر قاتتىق پوستلۇق مېۋىلەرنىڭ تۈرىنى ئېھتىيات بىلەن تاللاپ، ئىستېمال مىقدارىنى كونترول قىلىشى كېرەك. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، بەدەن چېنىقتۇرۇشتا چىڭ تۇرۇش ۋە قانۇنىيەتلىك دەم ئېلىشنى ساقلاش ئارقىلىق تەن ساغلاملىق سەۋىيەسىنى ئۆستۈرۈپ، ھەقىقىي ساغلام تۇرمۇشنى ئىشقا ئاشۇرۇش كېرەك.
|